Eksozom Nedir?
Eksozomlar, saç büyüme döngüsünü düzenlemede potansiyel rolleri olan çok minik (30 – 165 nanometre boyutlarında) bir hücreden dışarıya salınan/gönderilen küçük, zarla çevrili veziküller/küreciklerdir ve hücreler arası iletişimde önemli bir rol oynarlar. Eksozomlar, idrar, kan, salya ve beyin omurilik sıvıları içinde de görülebilen hücre dışı yapılardır. İlk olarak 30 yıl önce keşfedilen eksozomlar ilk önce hücre dışı atık materyaller olarak değerlendirilirken daha sonra molekül transferi sayesinde hücrelerarası iletişimde önemli rol alan, salındıkları hücrelerin biyolojik özelliklerini diğer komşu hücrelere iletebilen yapılar olduğu keşfedildi. Eksozomlar, bir yağ keseciği içinde DNA parçacıkları, mikro RNA, mRNA, sitokinler, lipid ve proteinleri taşır.
Eksozom tedavisi nedir?
Yeni bir rejeneratif tedavi şeklidir; doku onarımı, inflamasyon düzenlenmesi ve cilt yenilenmesi gibi süreçleri kolaylaştırır. Eksozomlar ile hücreler arası etkileşimler ve bazı hücre uyarıcı sinyal yollarının aktive olabileceği gösterildi: Ekzosomlar, saç folikülü kök hücrelerinin aktivasyonunu ve çoğalmasını uyararak saç döngüsünde anagen (büyüme) fazının başlamasını sağlayabilir. Bu nedenle saç dökülmesini azaltmak ve saç köklerini güçlendirmek amacıyla eksozomlar enjeksiyon şeklinde saçlı deriye enjekte edilebilir. Hedeflenmiş tedavileri verimli bir şekilde sunarak, cilt yenilenmesini teşvik etmek, elastikiyeti artırmak ve yaşlanma karşıtı etkiler sağlamak için idealdir.
Eksozomların sistemik etkinlikleri ve fonksiyonları nelerdir?
Eksozomların rejeneratif (onarıcı), anti enflamatuar ve anjiogenik (damar oluşumunu tetikleyici) özellikleri vardır. Eksozom tedavisi, uygulandıkları hücreleri yenileyerek yara izi dokularının iyileştirilmesinde kullanılabilir. Melanosit regülasyonuyla derinin pigment bozuklukları ve melazma tedavilerinde; deri gençleştirme/anti aging uygulamalarında kullanılır.
Eksozomlar ulaştıkları hücrelerde farklılaşma, çoğalma, hareketlilik ve damarsal yapıların oluşması gibi pek çok fonksiyonu tetikler. Bu nedenle antiaging dermatolojik uygulamalarında çok büyük vaatler sunmaktadır.
Eksozomlar hücrelerarası iletişimi sağladıkları için biyolojik fonksiyonları; doku hasarı tedavisinde kullanılabileceği için terapötik/iyileştirici etkileri; yeni ilaç moleküllerini taşıma potansiyelleri olduğu için farmakolojik etkinlikleri ve biomarker (biyobelirteç) olarak hastalıkların tanısında kullanılabilme özellikleri vardır.
Eksozomların pek çok fonksiyonları tanımlanmıştır:
- Hücrelerarası sinyal taşımada ve haberleşme,
- Doku yenilenmesi,
- Bağışıklık sistemi düzenlenmesinde ve antienflamatuar etki,
- Hücresel homeostazın sağlanması,
- Genetik materyal taşınması,
- mRNA kodlaması ve protein üretimine bağlı yara iyileşmesi; skar dokusu iyileştirilmesi,
- Rejeneratif tıp uygulamaları,
- Hastalıklarda tanı amaçlı kullanımları,
- Genetik programlama,
- İlaç ve gen taşınması. (hatta eksozomlar kullanılarak yeni nesil aşılar bile yapılabilir).
- Ekzosomlar, cildin derinliklerine nüfuz etme yetenekleri nedeniyle kozmetik uygulamalarda özellikle etkilidir.
Eksozomlar nerelerden elde edilir?
Eksozomlar, bebek kordonu bağ doku hücrelerinden, plasentadan, yağ kaynaklı kök hücre kültürlerinden, deri fibroblast hücrelerinden, platelet hücrelerinden (PRP yapımında da kullandığımız pıhtılaşma hücreleri), kemik iliği kök hücrelerinden ve keratinosit hücrelerinden elde edilebiliyor. Bu değişik türden hücreler kültür ortamlarında çoğaltıldıktan sonra ortama salınan eksozomlar toplanır ve çok yüksek hızlarda sentrifüj edildikten sonra kozmetik amaçlarla milyarlarcası kullanılabilir.
Ekzosomların insan dışı kaynakları nelerdir?
İnsan hücresi dışında eksozomlar, bitki originli (meyve, polen, tohum) hayvan orijinli (yumuşakçalar, keneler, süt, yumurta, bal, amfibik türler, ipek böceği ve hayvan zehirleri) ve mikrobial orjinli (parazit, bakteri ve fungal) kaynaklardan elde edilebilir.
Saç İçin Eksozom Terapisi Nedir?
Saç için eksozom tedavisi, cerrahi olmayan yeni bir tedavidir.
Şimdiye kadar yapılan çalışmalar, ekzosomların saç köklerini yenileyerek ve saçları yeniden uzatarak saç dökülmesinin engellenmesine yardımcı olduğunu göstermiştir. Fakat bu tedavi henüz standartlaştırılmamıştır, ancak en umut verici saç tedavilerinden biridir. Örneğin, dermal papilla hücrelerinden türetilen ekzosomların, saç teli dış kök kılıfı hücrelerinde Wnt/β-katenin yolunu tetikleyerek farelerde saç kıllarında telogen-anagen geçişine yol açtığı gösterilmiş. Yani ekzosomlar kıl köklerinde uzama fazını tetikleyerek saç kıllarında kalınlaşma ve canlılık etkisi yaptığı gösterilmiştir.
Eksozom Terapisi Nasıl Çalışır?
Ekzosomlar zayıflamış veya işlevsiz kıl köklerinin yenilenmesine yardımcı olur. Ekzosomlar, hücreler ile saç derisi arasında sinyal alışverişini sağlayarak kök hücreleri aktive eder. Ekzsozomlar kıl köklerini gençleştirmeye yardımcı olan büyüme faktörleri, sitokinler ve diğer molekülleri ortama salarak saçların yeniden uzamasını teşvik eder. Bir klinik çalışmada, yağ kaynaklı kök hücrelerden saflaştırılan ekzosomlar topikal olarak mikroiğneli silindir (dermaroller) ile uygulandığında, saç yoğunluğunda (146,6 saç/cm2’ye karşı 121,7 saç/cm2) ve saç kalınlığında (61,4 μm’ye karşı 52,6 μm) önemli iyileşmeler gözlenmiş.
Eksozom Alopesi Tedavilerinde Yardımcı Olabilir mi?
Evet, özellikle otoimmün saç kıran hastalıklarda eksozom alopesi hastalıklarıyla işe yarıyor gibi görünüyor. Liken pilanoplaris, frontal fibrozan alopesi, santral santrifugal skatrisyel alopesi, psödopelad, kronik kutanöz lupus eritematozus, foliküler dekalvans, püsküllü folikülit, diseksiyonlu selülit, keloidal folikülit gibi bazı primer skatrisyel alopesilerde vücudun bağışıklık sistemi, saç köklerini yok etmek için bilinmeyen bir nedenden dolayı saç köklerine saldırır ve bu da kalıcı saç dökülmesiyle sonuçlanır.
Bazı çalışmalar ekzosomların iltihap önleyici anti enflamatuar etkilere sahip olabileceğini iddia ediyor. Bu nedenle ekzosomlar saç dökülmesine neden olan otoimmün sikatriyal alopesilerin tedavilerinde oldukça faydalı olabileceği söylenebilir. Ancak hala test ediliyor ve eksozom tedavisi primer skatrisyel alopesilerde standart bir tedavi yöntemi olarak henüz kabul edilmedi.
Eksozom tedavisi saç çıkarır mı?
Bir gün eksozom tedavisi tam olarak standardize edildiğinde ve bir anlamda mükemmelleştirildiğinde, aslında bizim ölü olarak nitelendirdiğimiz ama ayva tüyü modunda uyumakta olan minyatürleşmiş saç köklerini canlandırma, yenileme konusunda faydalı olabilir. Yaşlanan saç derisini ve yaşlanan saç foliküllerini ekzosom terapisi ile gençleştirmek mümkün olabilir.
Ekzosom Terapisi Güvenli midir?
Evet oldukça güvenli ve eksozom tedavisinin henüz bildirilen ciddi bir yan etkisi de yok. Ekzosom uygulamaları, deneyimli bir doktorun elinde güvenli kabul edilir.
Yapılan bilimsel bir çalışmada, subkutan (derialtı) ekzosom enjeksiyonlarının güvenliği, 31 androgenetik alopesi (genetik saç dökülmesi) hastasından oluşan bir vaka serisinde değerlendirilmiş. Hastaların kafa derisine ekzosom enjeksiyonları uygulanmış. Takip sırasında ateş, kas ağrısı (miyalji), titreme, yorgunluk veya kafa derisinde enfeksiyon gibi istenmeyen reaksiyonlar bildirilmemiştir.
Hücre kültürü sisteminde, mikrobik kontaminasyon risklerini en aza indirmek için iyi üretim uygulamalarına (GMP) uyulması son derece önemlidir ve bu da eksozom güvenliği artırır.
Son zamanlarda yapılan diğer bir güvenlik çalışmasında, ekzosomlar insan kaynaklı pluripotent kök hücrelerden izole edilmiştir. Karaciğer, böbrekler, beyin ve akciğerde özellikle hemoliz, DNA hasarı ve sitolitik etkilere dair kanıt gözlenmemiş; anormal histolojik bulgular görülmemiştir. Fakat farklı kaynaklardan (bitki, hayvan vs) elde edilen ekzosomların moleküler ve işlevsel özelliklerini tam olarak tanımlamak ve güvenlik limitlerini ortaya koymak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Ekzosom Terapisi FDA Onaylı mıdır?
Hayır, ekzosom terapisi FDA onaylı değil. Hala araştırılmakta olan bir tedavi ve bu nedenle FDA tarafından henüz onaylanmamıştır. Amerika’da insan tedavilerinde kullanılan eksozom, “biyolojik ürün” olarak sınıflandırılmıştır.
Saç İçin Eksozom tedavisi etkisi Kalıcı mıdır?
Terapi seansından sonra, kafa derinize enjekte edilen eksozomların ne kadar süre ile etki edeceği tam olarak saptanamamıştır. Etkilerinin sonuçları kalıcı veya geçici olabilir. Ancak, uzun süreli ve yeterli sayıda hasta gruplarıyla yapılacak çift kör kontrollü klinik araştırmalar sonucunda bir fikir elde edilebilir.
Eksozom İçin Kaç Seans Gerekir?
Eksozom terapilerinde belirlenmiş standart bir uygulama sayısı ve protokolü mevcut değildir. Fakat etkinliğini maksimize etmek için 3 veya 5 seans gerekebilir. Genellikle tedavi planı, doktor tarafından hastanın ihtiyaçlarına ve saç dökülmesinin şiddetine göre belirlenir.
Eksozom Terapisi Ne Kadar Sürer?
Her seans yaklaşık 10-15 dakika kadar sürebilir. Genellikle 2 veya 4 hafta arayla birkaç senans yapılabilir.
Eksozom Terapisi Acıtır mı?
Hayır, eksozom saç terapisi acılı bir işlem denemez ama mezoterapilerde olduğu gibi hastalara enjeksiyon sırasında kafa derilerinde saç çekmeye benzer hafif bir iğne acısı hissedilebilir. Ağrı eşiği düşük olan ve çok canı yanan hastalara işlemden önce, acısız uygulama için lokal anestezikler uygulanabilir.
Eksozom Terapisi Ne Kadara Mal Olur?
Eksozom saç terapisi maliyetleri 1.000$ – 3.000$ arasında değişmektedir. Bu fiyatlar hastanın ihtiyacı olan seans sayısına ve tedaviyi nerede yaptırdığınıza bağlı olarak değişebilir.
Eksozom saç restorasyonu tedavisi oldukça yeni ve bu nedenle fiyat aralığı oldukça geniş. Fiyat, çoğunlukla kliniğin konumuna, uygulama yapan kişinin doktor olup olmamasına ve ayrıca talep sayısına da bağlıdır.
Sigorta Şirketleri Eksozom Terapisini Karşılıyor mu?
Hayır, sigorta şirketleri eksozom terapisini karşılamaz.
Eksozom Terapisinin Artıları ve Eksileri Nelerdir?
Ekzom Terapisinin Artıları:
- Anti enflamatuar etkisi vardır ve iltihabın azaltılmasında yardımcı etkisi mevcuttur
- Doku rejenerasyonuna yardımcı olarak yara izi (skar) ve pigmentasyon tedavisinde kullanılabilir.
- Uygulama sonrası iyileşme süresi, ağrı, acı vs görülmez.
Ekzom Terapisinin Eksileri:
- Pahalı bir uygulamadır.
- Tedavi kesinliği tam olarak ortaya konulmamış, halen deneysel bir tedavi şeklidir.
- Birden çok seans gerekli olabilir.
- GMP (Good Manufacturing Practices) koşullarına dikkat edilmediğinde üretim esnasında kontaminasyon ve enfeksiyon riski oluşabilir. İyi üretim şartları sağlanamazsa hastalıkları yayabilirler, kanser hücresi oluşumunu tetikleyebilir ve kanserin yayılmasına yardımcı olabilirler. Ayrıca bağışıklık sistemini bozabilme şansları da var
- Halen FDA onayı yoktur.
Eksozom Saç Terapisi İçin İyi Adaylar Kimler Olabilir?
Saç dökülmesine neden olan bir otoimmün hastalık olan alopesi areata hastaları, ekzosom tedavisinden fayda görebilir. Çünkü eksozomların iltihabı azaltıcı, bağışıklık tepkisini düzenleyici ve saçların yeniden uzamasını destekleyici etkinlikleri vardır.
Androgenetik alopeside, saçlarda telogen effluvium dediğimiz mevsimsel ve stres kaynaklı dökülmelerde, genç yaşta saçlarda incelmesi başlamış olan kişilerde ve saç ekimi sonrası başarıyı artırmak için de eksozom enjeksiyonları kullanılabilir
Eksozom Tedavisine Nasıl Hazırlanılır?
Saç dökülmesi için eksozom terapisinde özel bir hazırlık yoktur. İşlem öncesi saçlı derinin temiz olmasında fayda var.
Elbette, antikoagülanlar gibi kan sulandırıcı belirli ilaçlar kullanıyorsanız, ekzosom tedaviniz sırasında az da olsa kanamaya neden olabileceğinden, doktorunuza haber vermeniz ve bir süre antikoagülan tedaviyi kesmeniz gerekli olabilir.
Ekzosom ile birlikte minoksidil ve finasterid aynı anda kullanabilir mi?
Eksozom seanslarınızdan önce ve sonra finasterid veya minoksidil kullanmaya devam edebilirsiniz. Bu tür ikili kombine saç tedavilerine ekzosom dahil edilmesi klinik sonuçları daha da iyileştirebilir. Bir fare modeli çalışmasında, günlük uygulanan topikal %5 minoksidil, yağ dokusu kaynaklı kök hücre eksozomları ile sinerjik etkiler göstermiştir. Başka bir çalışmada, PRP ile kombine edilmiş otolog yağ dokusu kaynaklı kök hücre eksozom tedavisi alan 11 genetik saç kaybı hastası, sadece PRP ile tedavi edilen hastalara kıyasla saç dökülmesinde daha iyi bir geri dönüş göstermiştir.
PRP mi Eksozom mu?
PRP içerisinde bulunan alfa granulleri ve büyüme faktörleri, saç kaybını önlemede ekzosom tedavisinin etkilerini tamamlayabilir; yani eksozom ve PRP tedavileri kombine edilebilir. Eklem, tendon veya bağ yaralanmalarında, saç dökülmesinde ve cilt gençleştirme amaçlı tedavilerde PRP Terapisi daha etkin olabilir. Eksozom terapisi kronik yaralanmalar, hiperpigmentasyon, atoimmun saç kaybı veya doku rejenerasyonlarında daha uygun bir tedavi seçeneği olabilir.
Ancak eksozom tedavilerinin lazer, finasterid veya minoksidil tedavilerine desteği konusunda etkinliği tam olarak bilinmiyor.
